वणी क्षेत्रातील पैनगंगा प्रकल्पात सुरक्षा उपायांवर पुन्हा प्रश्नचिन्ह

चांदा ब्लास्ट

वणी क्षेत्रातील पैनगंगा प्रकल्पात नुकत्याच घडलेल्या अपघाताने पुन्हा एकदा खाण क्षेत्रातील सुरक्षा व्यवस्थेवर गंभीर प्रश्न निर्माण केले आहेत. मिळालेल्या माहितीनुसार, खासगी कंपनीत कार्यरत डोजर ऑपरेटर रामेश्वर प्रसाद हे डंपिंग यार्डमध्ये माती समतल करत असताना हा अपघात झाला. मध्यरात्री सुमारे 12:30 वाजता त्यांच्या मशीनमध्ये अचानक बिघाड झाल्यामुळे ते जखमी झाले. त्यांच्या डोक्याला गंभीर दुखापत झाली असून त्यांना ३-४ टाके घालावे लागले. अधिक तपासणीसाठी त्यांचा सीटी स्कॅन आणि एक्स-रे देखील करण्यात आला.

सुरक्षा नियमांकडे दुर्लक्ष होत आहे का?

ही पहिलीच घटना नाही जिथे वणी क्षेत्रातील खाणींमध्ये सुरक्षा व्यवस्थेवर प्रश्न उपस्थित झाले आहेत. यापूर्वीही भूस्खलन, जंगलातील हिंस्र प्राणी (विशेषतः वाघ) यांचा वावर, धुळीने भरलेले रस्ते आणि इतर धोक्यांबाबत चिंता व्यक्त केली गेली आहे. कामगारांच्या सुरक्षेसाठी प्रभावी उपाययोजना करण्याची मागणी वारंवार केली जाते, मात्र अद्याप ठोस पावले उचलली गेलेली नाहीत.

खासगी कंपन्यांची जबाबदारी निश्चित करणे आवश्यक

या घटनेत जखमी झालेला ऑपरेटर एका खासगी कंपनीचा कर्मचारी होता, यावरून हे स्पष्ट होते की केवळ WCL (वेस्टर्न कोलफिल्ड्स लिमिटेड) मधील नव्हे, तर खासगी कंपन्यांमध्ये कार्यरत कामगारांच्याही सुरक्षेचा प्रश्न ऐरणीवर आहे. त्यामुळे प्रश्न निर्माण होतो की, या कंपन्या सुरक्षा नियमांचे पालन करत आहेत का?

सरकार व प्रशासनाने तातडीने लक्ष देण्याची गरज

WCL आणि अन्य संबंधित अधिकाऱ्यांनी या अपघातातून धडा घेत भविष्यात अशा घटना टाळण्यासाठी योग्य पावले उचलणे आवश्यक आहे. यासाठी खालील उपाय योजता येऊ शकतात:

1. यंत्रसामग्रीची नियमित तपासणी – सर्व उपकरणे व यंत्रे कार्यरत स्थितीत आहेत की नाही, याची नियमित तपासणी केली जावी व वेळोवेळी देखभाल दुरुस्ती केली जावी.

2. सुरक्षा प्रशिक्षण – ऑपरेटर आणि कामगारांना योग्य सुरक्षा प्रशिक्षण देण्यात यावे, जेणेकरून ते कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीला सामोरे जाऊ शकतील.

3. सुरक्षा साधनांची उपलब्धता – हेल्मेट, सेफ्टी बेल्ट, मास्क आणि इतर आवश्यक सुरक्षा साधने प्रत्येक कामगाराला पुरवावीत.

4. नैसर्गिक धोके टाळण्यासाठी विशेष योजना – भूस्खलन व जंगली प्राण्यांच्या धोक्यांपासून बचाव करण्यासाठी विशेष धोरणे आखावीत.

या दुर्घटनेने हे सिद्ध केले आहे की वणी क्षेत्रातील खाणींमध्ये काम करणाऱ्या श्रमिकांच्या सुरक्षेबाबत अद्यापही गंभीर प्रश्न आहेत. WCL असो किंवा खासगी कंपन्या, सर्वांनीच सुरक्षा नियमांचे काटेकोरपणे पालन करणे गरजेचे आहे. जर त्वरित योग्य पावले उचलली गेली नाहीत, तर भविष्यात यापेक्षाही गंभीर अपघात घडू शकतात. प्रशासनाने या घटनांपासून धडा घेऊन ठोस कार्यवाही करावी, जेणेकरून श्रमिकांचे जीवन सुरक्षित राहील आणि त्यांचे कार्यस्थळ अधिक संरक्षित केले जाईल.