सरदार पटेल महाविद्यालयात पंतप्रधान उषा योजनेअंतर्गत भाषांतर तंत्रज्ञान आणि भाषांतर कला या विषयावरील प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम संपन्न

 चांदा ब्लास्ट

चंद्रपूर : येथील सरदार पटेल महाविद्यालयाच्या हिंदी विभागाने पंतप्रधान उषा योजनेअंतर्गत जागरूकता प्रशिक्षण आणि क्षमता निर्माण कार्यक्रमांतर्गत १४ जुलै ते १९ जुलै २०२५ दरम्यान “अनुवाद तंत्रज्ञान आणि भाषांतर कला” या विषयावर प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम आयोजित केला. या अभ्यासक्रमात बी.ए., बी.कॉम., बी.एस्सी. आणि एम.ए. हिंदीच्या २५ हून अधिक विद्यार्थ्यांनी उत्साहाने भाग घेतला आणि भाषांतर तंत्रांचे व्यावहारिक ज्ञान मिळवले. प्रख्यात वक्ते डॉ. अन्वर अहमद सिद्दीकी, श्री. आनंद सिंगिटवार, श्री. विनोद यादव, श्री. पंकज मोहरीर आणि श्री. मुरली मनोहर व्यास यांनी विद्यार्थ्यांना त्यांच्या कौशल्याने मार्गदर्शन केले.

हिंदी विभागाच्या प्राध्यापिका डॉ. सुनीता बनसोड यांच्या प्रास्ताविकाने कार्यक्रमाची सुरुवात झाली. आपल्या भाषणात ते म्हणाले, “भाषेचे हस्तांतरण म्हणजे केवळ भाषा हस्तांतरण नाही तर संस्कृती, भावना आणि विचारांचे संवाद आहे. हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना भाषांतराच्या बारकाव्यांशी ओळख करून देऊन त्यांचे संवाद आणि विश्लेषणात्मक कौशल्य वाढवेल.”

महाविद्यालयाचे प्राचार्य डॉ. पी. एम. काटकर यांनी आपले विचार व्यक्त करताना सांगितले की, “आजच्या काळात भाषांतराचे महत्त्व प्रचंड वाढले आहे. ते केवळ भाषिक कौशल्यांचा सराव नाही तर विविध संस्कृतींना जोडणारा पूल आहे. हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक आणि व्यावसायिक जीवनात नवीन संधी प्रदान करेल. महाविद्यालय विद्यार्थ्यांच्या व्यक्तिमत्त्व आणि कौशल्य विकासासाठी अशा योजनांना नेहमीच प्रोत्साहन देईल.”

डॉ. अन्वर अहमद सिद्दीकी यांनी त्यांच्या सत्रात भाषांतराची व्याख्या सर्जनशील कला म्हणून केली. ते म्हणाले, “अनुवादक हा एका सेतासारखा असतो, जो दोन भाषा आणि संस्कृतींना जोडतो. यासाठी भाषा आणि सांस्कृतिक संवेदनशीलतेची सखोल समज असणे आवश्यक आहे.” त्यांनी विद्यार्थ्यांना साहित्यिक आणि तांत्रिक भाषांतराच्या बारकाव्यांबद्दल जाणीव करून दिली.

श्री. आनंद सिंगिटवार यांनी भाषांतरात भाषा आणि संदर्भाच्या अचूकतेचे महत्त्व अधोरेखित केले. ते म्हणाले, “मूळ मजकुराचे सार राखणे हे भाषांतरातील सर्वात मोठे आव्हान आहे. यासाठी, अनुवादकाकडे दोन्ही भाषांमधील संदर्भाची समान प्रवीणता आणि समज असणे आवश्यक आहे.” त्यांनी विद्यार्थ्यांना शब्द निवड आणि वाक्य रचना या तंत्रांचे प्रशिक्षण दिले.

श्री विनोद यादव यांनी भाषांतरातील व्यावहारिक दृष्टिकोनावर भर दिला. ते म्हणाले, “अनुवाद ही एक कला तसेच एक व्यवसाय आहे, जी जागतिक संवादात महत्त्वाची भूमिका बजावते. अनुवादकाला वेळेवर आणि अचूकतेची काळजी घ्यावी लागते.” तांत्रिक, साहित्यिक आणि माध्यम भाषांतराच्या विविध पैलूंवर त्यांनी व्यावहारिक सूचना दिल्या.

श्री पंकज मोहरीर यांनी भाषांतरातील सर्जनशीलता आणि नाविन्य यावर प्रकाश टाकला. ते म्हणाले, “अनुवादकाला नवीन भाषेतील मूळ मजकुराचे सार जिवंत करावे लागते, जी एक सर्जनशील प्रक्रिया आहे.” त्यांनी विद्यार्थ्यांना काव्यात्मक आणि सांस्कृतिक भाषांतरातील आव्हाने आणि उपायांची ओळख करून दिली.

श्री मुरली मनोहर व्यास यांनी भाषांतराच्या सामाजिक आणि शैक्षणिक महत्त्वावर भर दिला आणि म्हणाले, “अनुवाद विविध समुदायांमध्ये ज्ञान आणि समजुतीचा प्रसार करण्यास प्रोत्साहन देतो. एक चांगला अनुवादक समाज समृद्ध करण्यास हातभार लावतो.” त्यांनी विद्यार्थ्यांना भाषांतराच्या नैतिक पैलूंकडे आणि सांस्कृतिक संवेदनशीलतेकडे लक्ष देण्याचा सल्ला दिला.

संस्थेचे अध्यक्ष श्री नामदेवराव पोरेड्डीवार यांनी या कार्यक्रमाचे कौतुक करताना म्हटले की, “अनुवाद क्षेत्रात प्रावीण्य मिळवल्याने विद्यार्थ्यांसाठी भविष्यातील अनेक संधींचे दरवाजे उघडतात. हा प्रयत्न केवळ शैक्षणिक दृष्टिकोनातूनच उपयुक्त नाही तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातूनही खूप महत्त्वाचा आहे. संस्था भविष्यातही अशा कौशल्य-आधारित अभ्यासक्रमांना प्रोत्साहन देत राहील.”

कार्यक्रमाच्या शेवटी, डॉ. शैलेंद्र कुमार शुक्ला यांनी कृतज्ञता व्यक्त केली आणि सर्व वक्ते, सहभागी आणि आयोजन समितीच्या सहकार्याचे कौतुक केले. ते म्हणाले, “या अभ्यासक्रमामुळे विद्यार्थ्यांसाठी अनुवाद क्षेत्रात नवीन संधी उघडल्या गेल्या, ज्यामुळे त्यांची भाषिक आणि विश्लेषणात्मक कौशल्ये वाढली.”

कार्यक्रमाच्या यशात प्राध्यापक प्रा. रीता पाठक, प्रा. प्रणिता गडकरी, प्रा. माधुरी कटकोजवार, प्रा. अश्विनी शकीनाला आणि शैलजा ठमके यांचे सक्रिय सहकार्य उल्लेखनीय होते. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे कार्यक्रम सुरळीत पार पडला आणि विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन मिळाले.

सहभागी विद्यार्थ्यांना हा अभ्यासक्रम अत्यंत उपयुक्त वाटला आणि त्यांनी सांगितले की यामुळे त्यांना भाषांतर तंत्रे शिकायला मिळाली तसेच त्यांचा आत्मविश्वास आणि नेतृत्व कौशल्ये वाढली. समारोप समारंभात सर्व सहभागींना प्रमाणपत्रे वाटण्यात आली.

हा अभ्यासक्रम पंतप्रधान उषा योजनेअंतर्गत शिक्षण आणि कौशल्य विकासाला चालना देण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल ठरला. विद्यार्थी आणि प्राध्यापकांनी या उपक्रमाचे कौतुक केले आणि भविष्यातही तो सुरू ठेवण्याची मागणी केली.